Cyfrannwyd gan Mike Hargreave, Ymgynghorydd Dysgu a Datblygu, Ysgol Dysgu Awyr Agored (SOL)
Mae'r Ysgol Dysgu yn yr Awyr Agored (SOuL) yn arweinwyr y DU ym maes dysgu yn yr awyr agored. Mae SOuL yn helpu ysgolion ac athrawon i ddefnyddio eu hadnoddau awyr agored i greu profiadau addysgu pwerus a chofiadwy sy'n darparu llu o fanteision i athrawon a dysgwyr. Ac yn naturiol, mae hynny'n golygu bod SOuL yn Gydymaith Cymbrogi!
Mae tystiolaeth empirig gadarn dros y degawd diwethaf yn herio'r myth bod 'dysgu yn digwydd mewn ystafell ddosbarth yn unig.' Mae hyn yn arbennig o wir pan fyddwn yn ystyried llythrennedd a rhifedd sy’n dod yn fyw yn rhwydd ac mewn ffordd ddifyr pan fyddwn yn mabwysiadu agwedd chwilfrydig a chreadigol…
Mae symudiad yn rhoi hwb i bŵer yr ymennydd
Mae'r niwrowyddonydd John Medina yn dyfynnu yn ei lyfr Brain Rules, goroesiad y mwyaf ffit yw hynny! “Mae pob Paleoanthropolegydd yn cytuno, yn hanesyddol fe wnaethon ni symud… llawer!” Y cyfartaledd yw tua 20km y dydd i ddynion a hanner hynny i fenywod. Y goblygiadau yw bod ein hymennydd wedi datblygu tra roeddem yn symud ac mae defnyddio ein corff yn chwarae rhan arwyddocaol wrth actifadu ein potensial dysgu yn llawn. Rydym wedi datblygu helfeydd sborion sy'n ymwneud â rhifedd neu lythrennedd i wneud hyn - mae disgyblion yn dysgu heb sylweddoli tra'n ysgogi eu hangen am symud.
Mae dysgu amlsynhwyraidd yn fwy cofiadwy
Datblygodd pob un o'n pum synnwyr i weithio'n unsain a pho fwyaf cywrain y byddwn yn amgodio profiadau yn ystod eu munudau cychwynnol, y cryfaf fydd y cof amdano. Mae gan hyn oblygiadau enfawr ar gyfer addysgu a dysgu y mae addysgwyr wedi bod yn ymwybodol ohonynt ers y canllawiau addysgu cynharaf (Montessori 1912).
Ceisiwch ddefnyddio ffyn, cerrig, mes neu unrhyw ddeunydd naturiol arall i archwilio unrhyw faes o’r cwricwlwm rhifedd boed yn ffracsiynau, araeau, bondiau rhif ac ati. Treuliwch amser y tu allan i ‘agor meddyliau’ eich dysgwyr yn llythrennol ac ysgogi iaith greadigol, barddoniaeth, straeon a thrafodaeth. Mae byd natur a thir eich ysgol yn llawn iaith.
Nid yw ymennydd dan straen yn dysgu cystal ag ymennydd heb straen
Nododd 82% o arweinwyr ysgolion cynradd gynnydd mewn problemau iechyd meddwl ymhlith plant ysgol gynradd o gwmpas amser arholiadau yn ôl astudiaeth yn 2017 gan The Key, gwasanaeth cymorth cenedlaethol i ysgolion. Mae'r ymateb straen yn gwneud dysgu'n anodd, ffaith! Eto i gyd, mae'r weithred syml o fynd allan wedi'i dangos gan gorff helaeth o dystiolaeth ymchwil i leihau lefelau straen mewn plant ac oedolion yn sylweddol.
Amlygodd yr Ymgyrch 'Dirt is Good' ddiweddar fod y plentyn cyffredin yn UDA yn treulio llai o amser y tu allan na'r rhan fwyaf o garcharorion diogelwch uchel, tua 75 munud y dydd. Cyferbynnwch hyn â system ysgolion y Ffindir sy’n annog 15 munud o amser y tu allan am bob 45 munud o addysgu ffurfiol a gwlad sydd ar frig safleoedd addysg byd-eang PISA. A allai fod cysylltiad?
Mae goblygiadau pwerus i ddysgu trwy brofiad
Rydym yn fforwyr pwerus a naturiol. Rydym yn dysgu, nid trwy adwaith goddefol i'r amgylchedd, ond trwy ymgysylltu ag ef trwy brofi gweithredol, arsylwi, damcaniaethu, arbrofi a rhesymu. Os gallwn weithio gyda’r reddf hon mewn pobl ifanc, yn hytrach nag yn ei herbyn, yna gallwn alluogi potensial aruthrol. Ewch â'ch disgyblion allan i grid mawr (mae tarpolin gyda grid wedi'i dynnu arno yn gweithio'n dda) gyda phecyn o lythrennau a rhifau wedi'u lamineiddio i ddatrys llu o heriau rhifedd yn ogystal â gweithgareddau sillafu, croeseiriau a gramadeg.
Mae meddylfryd twf yn nodwedd hanfodol o addysgu a dysgu da
Mae Carol Dweck wedi dangos yn glir pa mor bwysig yw meddylfryd twf, nid yn unig o ran llwyddiant yn yr ysgol ond bywyd a gwaith hefyd. Rydym ni yn SOuL a Chymbrogi yn gweld y corff hwn o dystiolaeth yn treiddio i lawr i lawer o ysgolion rydyn ni'n dod i gysylltiad â nhw nawr. Fodd bynnag, mae llawer o'r addysg yn canolbwyntio ar brofi a mesur sefydlog ac o ganlyniad mae'n rhoi gwerth ar 'wneud pethau'n iawn'. Gall hyn fod yn anghymhelliad i broses o wneud, myfyrio, cymhwyso a dysgu trwy brofi a methu. Dyna lle mae gwersi y tu allan i'r clan yn chwarae rhan fawr. Mae hanfod gweithgaredd sy'n seiliedig ar gwricwlwm y tu allan yn aml yn rhoi lle i wneud trwy brawf a chamgymeriad gan roi enghreifftiau bywyd go iawn ac enghreifftiau diriaethol o feddylfryd ar waith.
Mae ymuno â Chymbrogi yn rhywbeth 'di-feddwl!'
Cenhadaeth Cymbrogi yw grymuso dysgwyr heddiw i lunio byd cynaliadwy yfory. Maen nhw wedi dod â grŵp anhygoel o bobl at ei gilydd i wneud hyn – arbenigwyr mewn cynaliadwyedd, creadigrwydd, adrodd straeon, lles a chydweithio…pobl sydd wedi gweithio ers blynyddoedd ym myd addysg, menter, arloesi a datblygiad byd-eang – sydd i gyd yn credu mewn math gwahanol. o ddysgu a fydd yn arfogi addysgwyr a dysgwyr. Roedd SOuL, fel darparwr hyfforddiant ar ddysgu yn yr awyr agored, yn falch iawn o fod yn rhan o’r sgwrs hon gyda Cymbrogi o’r cychwyn cyntaf. Eu safle ysbrydoledig yn Lawrenni yw’r lle perffaith i’r sgwrs hon barhau…. Edrychwn ymlaen at eich gweld chi yno!
CY 
EN 